Na północ od Portugalii

Bezpośrednie loty do Porto są dostępne w rozsądnych cenach, więc warto zacząć tam podróżować. Porto jest drugim co do wielkości miastem Portugalii i jest słusznie wpisane na listę UNESCO. Warto wybrać się na spacer po starym centrum tego niesamowitego miasta z jego krętymi uliczkami, a także widok na miasto z katedry i słynnego stalowego mostu. Przede wszystkim jednak lubiliśmy wędrować po nabrzeżu, które ma naprawdę charakterystyczny wygląd i klimat. Mieszkaliśmy na obrzeżach miasta, więc musieliśmy dużo korzystać z metra, ale raczej cięższego tramwaju. Nie jest to jednak skomplikowane ani drogie, chociaż jest dość zatłoczone ze względu na stosunkowo długie odstępy czasu. Doświadczenie to jednak przejażdżka po imponującym wysokim stalowym moście Ponte Dom Luis, który dominuje nad doliną. Most ma dwa piętra, u góry metro powoli mija tłumy turystów, na dole po pełnych ludzi chodnikach znowu jeżdżą samochody i autobusy. Ceny na nabrzeżu są dość turystyczne, ale atmosfera jest tego warta – różnorodność kolorowych domów wokół nabrzeża szerokiej rzeki Douro, a nad nią ogromny stary stalowy most. Przecież nie musisz siedzieć w restauracji, atmosferą i występami ulicznych artystów można się rozkoszować spacerując lub siedząc na ławce. Nie mogło nas zabraknąć na rejs łodzią, który kosztował nas 16 euro od osoby, w tym zwiedzanie lokalnej wytwórni wina Porto i degustacja obu produktów. Jazda była przyjemna, patrzenie z łodzi na domy na nabrzeżu i pokonanie łącznie sześciu wysokich mostów było zdecydowanie tego warte. Wycieczka po muzeum produkcji była zbyt długa, ale zmęczenie szczegółowymi wyjaśnieniami zostało niezawodnie usunięte dzięki degustacji doskonałych produktów. Wieczorem spacerowaliśmy ulicami miasta z domkami wyłożonymi płytkami „azulejos“ i zasiedliśmy w lokalnej restauracji, gdzie oprócz wina i tradycyjnych „Tapas“ skosztowaliśmy również miejscowej zupy jarzynowej „Caldo verde“. Wegetarianie uwaga, w portugalskiej zupie jarzynowej jest kiełbasa. Portugalczycy nie szczędzą wcale mięsa w menu, zwłaszcza smażonego. Następnego ranka spakowaliśmy się do metra i za 2 euro dotarliśmy na lotnisko, gdzie zamówiliśmy wypożyczenie samochodu. Auto zarezerwowaliśmy z wyprzedzeniem przez internet i sięgnęliśmy w ten sposób po wypożyczenie czterodrzwiowego auta z klimatyzacją na sześć dni z pełnym ubezpieczeniem od wszystkich ryzyk za bardzo dobrą cenę 86 euro (połowa ceny to ubezpieczenie, jeśli ktoś to ryzykuje , to przy podstawowym ubezpieczeniu byłoby to tylko niewiarygodne 43 EUR). Za tę cenę wynajęli nam prawie nowego Nissana Micrę. Samochód jest poręczny, dość obszerny, a jednocześnie lekki. Wyposażony jest w silnik turbo 0,9, dzięki czemu jeździ przyjemnie i cicho, ale czasami kierowca ma wrażenie, że jedzie większym samochodem na Matějská pouti. Jednak przyjemną nagrodą jest nasze niskie zużycie, które jest przyjemne, biorąc pod uwagę naszą wyższą cenę benzyny niż nasza. Trochę obawialiśmy się jazdy po „dzikim południu”, ale okazało się to zbędne. Tylko dwupasmowe ronda wymagały zwiększonej uwagi ze względu na drapieżne podejście niektórych lokalnych kierowców. Drogi i autostrady są generalnie w znacznie lepszym stanie niż w naszym kraju, co zapewne jest spowodowane łagodną zimą. Opłaty drogowe na autostradach uiszczane są na podstawie przejechanych kilometrów (gdzieś elektronicznie, gdzieś bilety), co rozwiązaliśmy w porozumieniu z wypożyczalnią samochodów wynajmując skrzynkę elektroniczną, która zapewniała wygodne przejazdy przez bramki bez zatrzymywania się. Kierujemy się więc na północ, tuż nad miejscowością Viana do Castelo, gdzie wynajęliśmy mały bungalow niedaleko morza. Po drodze zobaczymy port miejski, Bazylikę św. Lucie i będziemy cieszyć się ulicami, domami i placami tego przyjemnego miasta. Na największą uwagę zasługiwał plac Praca da República z fascynującą XVI-wieczną fontanną i wspaniałym renesansowym pałacem. Stalowy most o długości 562 metrów zbudowany przez Eiffla prowadzi przez rzekę Lima. Spacerując wzdłuż morza, podziwiamy twardość surferów, którzy potrafią godzinami stać w bardzo zimnej wodzie w neoprenie. Wychodząc z miasta zaglądamy do supermarketu Intermarché, gdzie szczególną uwagę zwracamy na dział rybny i bogaty wybór dobrych win już od 2 EUR. Typowy suszony dorsz „Bacalhau” daje się we znaki w całym sklepie, ale fakt, że oferuje tam stosy, świadczy o jego popularności. Mówi się, że Portugalczycy znają 365 przepisów na jego przygotowanie. Lubimy spacery po morzu z widokiem na skały sięgające do morza, a nawet widzieliśmy działający wiatrak. W wielu miejscach przed sezonem poszerzają sieć wygodnych ścieżek dla pieszych i rowerzystów, ale wolimy obszary z bardziej romantycznymi ścieżkami kamienistymi pośrodku skał z rozległymi stoiskami wszelkiego rodzaju stojaków na poduszki „rockowe” – wrzos, gryzonie, goździki i wszechobecne cilimniki. Wśród skał można znaleźć ładne plaże do kąpieli, ale bardzo niewiele osób decyduje się na wejście do wody, nawet latem woda dochodzi do 18 stopni. Następnego dnia, ze względu na deszczową pogodę, zaplanowaliśmy wycieczkę samochodową wzdłuż wybrzeża, aby podziwiać krajobrazy i lokalne wioski z kościołami i bardzo ładnie zagospodarowanymi cmentarzami, często z okazałymi grobowcami. Po drodze zatrzymamy się w Vila Praia de Ancora, typowym zmodernizowanym miasteczku wakacyjnym, z plażą, portem i typową nadmorską fortecą, przypominającą trudne czasy walki o niepodległość Portugalii. W tym przedsezonie jest to jednak tylko senna rezydencja, z której korzystają głównie surferzy. Dalej na trasie jest Caminha, przyjemne miasteczko na granicy z Hiszpanią u zbiegu rzek Rio Couro i Rio MInho, które oferuje spacer po średniowiecznych uliczkach z „wyłożonymi kafelkami” domami i siedzeniem na starym placu z fontanną. Siedząc w kawiarni przy tradycyjnie doskonałej kawie, cieszyliśmy się spokojem zakłócanym jedynie przez okazjonalne grupy rowerowe i mijających się pielgrzymów w drodze do Santiago de Compostela. W najbardziej wysuniętym na północ punkcie naszej podróży leży dziesiątki tysięcy bardzo dobrze utrzymanego miasta Vila Nova de Cerveiro, założonego w XIV wieku, zdominowanego przez duży, dobrze zachowany zamek nad rzeką Minho. Oprócz kościoła zainteresował nas również dom „Casa Verde” na placu, w którym zamiast tradycyjnego niebieskiego, do płytek na domu użyto zieleni. Skręcamy na południe i po drodze zatrzymujemy się w jednym z najstarszych portugalskich miast – Ponte de Lima. Urzekają nas urokliwe zabytkowe kamienice, kościoły, aleje i place wraz z pozostałościami miejskich fortyfikacji. Najważniejszy jednak zasługuje na starożytny most na rzece Limie, którego historia sięga czasów Cesarstwa Rzymskiego. Spacer po mieście i nadmorskiej promenadzie zakończymy siedząc w kawiarni przy moście, gdzie rozkoszujemy się atmosferą obserwując pielgrzymów, którzy po przekroczeniu mostu ustawiają się w kolejce przed schroniskiem „Albergue dos Peregrinos“. Wybrzeży i małych miasteczek mamy już dość, więc następnego dnia wyruszamy w głąb lądu. Spójrz na lokalne wzgórza w rejonie Serra de Arga. Celem podróży jest wioska Montaria, gdzie w pierwszej kolejności nie zapominamy o skosztowaniu jak zawsze wspaniałej kawy w bistro. Wieś jest pięknie zagospodarowana i oprócz kościoła i Kalwarii posiada czytelną mapę tras w okolicy. Ostatecznie, ze względu na to, że jest mglisto i pochmurno, zamiast widokowych tras po wzgórzach wybieramy krótszą ścieżkę w dolinie oznaczoną PR 5 – „Trilho do Pincho”. Wszystkie drogi są dobrze oznakowane znakami turystycznymi, ale system oznakowania jest trochę inny niż w naszym kraju, trasy są ponumerowane, a nie wyróżnione kolorami. Oprócz zwykłych oznaczeń tras, umieszczają również na gałęziach znak krzyżyka, aby oznaczyć drogi, które wychodzą poza trasę, co z naszego doświadczenia jest dość przydatne. Jednak mapa i GPS są na pewno przydatne. Wędrówkę rozpoczynamy na placu, na którym nie zapomnimy zobaczyć zrekonstruowanego kościoła św. Lorencja, następnie na skraju wsi mijamy jak zwykle pięknie zagospodarowany cmentarz i wkraczamy na teren winnic. Interesował nas fakt, że oprócz klasycznego zarządzania istnieje bardzo popularne zarządzanie nad głową winorośli. Droga biegnie między polami i jest wyłożona kanałami wodnymi, co przypomina, że pobliskie góry są bardzo wodniste. Ze względu na górzyste otoczenie i niedawne deszcze, utrzymywane w większości kamieniste drogi są miejscami zalewane wodą, dlatego czasami musimy wybierać piaszczyste ścieżki prowadzące na nieużywane łąki porośnięte paprociami. Temperatura rośnie stopniowo, więc okoliczne lasy pachniały sosnami i szczególnie charakterystycznymi drzewami eukaliptusowymi. Po drodze przez las docieramy do tutejszej atrakcji – wodospadów „Cascata do Pincho”, które z odrobiną przesady można określić jako tutejsze malutkie Plitwice. Po przejściu przez jezdnię trafiamy na ścieżkę prowadzącą wokół skał wzdłuż długiego małego kanału wodnego, odgałęzionego od rzeki Rio Anchora, dzięki czemu wyobraźnia sprawia wrażenie, jakbyśmy przenieśli się z Chorwacji na lewadę Madery. Budzimy się rano i pada deszcz, niebo jest całkowicie zachmurzone, temperatura 16 stopni, więc zazdrościmy tym, którzy zostali w Czechach, gdzie jest o dobre 10 stopni cieplej i wyraźniej. Jeśli chodzi o pogodę, ponownie wybieramy program miejski. Jedziemy na wschód do historycznego miasta Braga. Na „Praca de República” w deszczu doceniamy podcienia i podziwiamy tutejsze domy wyłożone kafelkami, nie zapomnimy też odwiedzić jednej z tutejszych staromodnych kawiarni. Po drodze przez deptak docieramy do najstarszej katedry w Portugalii, bo zaczęto ją budować w 1070 roku. Wielkie znaczenie tego miasta dla chrześcijaństwa wyraża się także w tym, że miejscowy arcybiskup jest prymasem Portugalii. Kilka kilometrów za miastem znajduje się dziś główny cel podróży – miejsce pielgrzymek Bom Jesus do Monte. Ogromny parking sugeruje, że w wielkie święta jest naprawdę tłoczno. Na szczęście teraz jest tylko kilku turystów i prawdopodobnie tylko dwa autobusy turystyczne. Zaczynamy w górę krętą Drogą Krzyżową „Via Sacra”, ale kapliczki, które ją otaczają, są niestety dość zniszczone. Wreszcie pojawiły się słynne monumentalne barokowe schody. Wspinaczka na więcej niż tysiąc stopni nie jest już taka męcząca. Urozmaicamy ją podziwiając posągi przedstawiające cztery ludzkie zmysły, a następnie trzy cnoty, na których alegorycznie ukazane są wiara, nadzieja i miłość bliźniego. Wycieczka po bazylice, która jest drugim najważniejszym sanktuarium w Portugalii po Fatimie, zakończy dzisiaj naszą mini-pielgrzymkę. Jak na deszcz, spacer po przylegającym do niego dużym parku ze stawem nie pociąga nas tak bardzo i będziemy gardzić proponowaną przejażdżką łódką. Z drugiej strony techniczną część naszej wyprawy fascynuje oglądanie i poznawanie lokalnego rarytasu technicznego – kolejki linowej „Elevador do Bom Jesus do Monte”. Zasada jest prosta, w końcu opisał to już Jára Cimrman, zamiast górników używa się tu tylko wody, co jest więcej niż wystarczające na wiosnę na wzgórzu. Kolejka jedzie w górę, wyładowuje pasażerów, operator podłącza rury i woda zaczyna spływać do ogromnych zbiorników pod podłogą kolejki. Dodatkowo jeszcze mniejszy dopływ wody napełnia zbiorniki układu chłodzenia hamulców. Następnie woda jest odprowadzana z powrotem do kanału. Po wyrażeniu zgody przez operatorów obu kabin na gotowość za pomocą zwykłego dzwonka elektrycznego, hamulce są tylko zwalniane, a górna kolejka linowa jest podciągana do góry przez ciężar napełnionej wody. Kolejka linowa może pomieścić 30 pasażerów siedzących, a kolejnych 8 może być wciśniętych na otwartą platformę na końcu wagonu. Całością steruje kierowca siedzący na otwartej platformie za pomocą dwóch kurków wody i jednej dźwigni hamulca. Komunikacja między dwoma wagonami odbywa się za pomocą zwykłego dzwonka elektrycznego na słupie stacji. Tylko doświadczenie techniczne! To niewiarygodne, że coś takiego wciąż wymyka się uwadze czujnych inspektorów UE. Podobna kolejka linowa jeździła również do praskiego Petřína, ale tylko do około 1920 roku. Ostatniego dnia naszego pobytu na północy wyruszyliśmy w dłuższą podróż, kierując się na wschód do granicy z Hiszpanią. Chcemy odwiedzić Park Narodowy Peneda – Gerés. Istnieje wiele różnorodnych szlaków turystycznych o różnym stopniu trudności. Wszystko jest bardzo dobrze zorganizowane i oznakowane. Przy głównych wejściach do parku, we wsiach Lamas de Mouro, Mazio, Lindoso, Campo do Gerés i Montalegre, znajdują się nowe centra informacyjne „Celeiro de grãos”. Zostały zbudowane w XIX wieku na nogach o wysokości około metra, aby chronić zapasy przed szczurami i innymi głodnymi szkodnikami. Ponadto płyty granitowe utrzymywały ziarno w chłodzie i suchości. Dzięki krzyżom na dachach domy te na pierwszy rzut oka wyglądają bardziej jak cmentarz. Te spichlerze można zobaczyć pojedynczo w ogrodach niektórych domów i w innych miejscach w okolicy i są bardzo obfite w Galicji, ale tylko tutaj widzieliśmy je razem. Naprzeciw kościoła znajduje się dobrze wyposażone nowe centrum informacyjne, w którym udzielili nam dobrych i chętnych porad oraz zaopatrzyli w mapę. Lokalne wędrówki nazywane są tutaj „trilho” i są nazwane i dobrze oznaczone. Ostatecznie po konsultacji z bardzo pomocnym pracownikiem centrum informacyjnego, ze względu na spóźniony czas i niepewną pogodę, decydujemy się na trasę z miejscowości Lourida do miejscowości Ermida i po drugiej stronie stoku z powrotem. Zatopiona wioska Lourida nie robi w ogóle zaniedbanego wrażenia, choć oczywiście brakuje jej dostatecznej wielkości i porządku wsi na głównych szlakach. Ale w lokalnym bistro zaproponowali nam znowu bardzo dobrą kawę za jedyne 0,50 EUR. Podobała nam się wybrana trasa. Ścieżka prowadzi zboczami doliny górskiej rzeki Rio Froufe z małymi wodospadami, gdzie spotykamy grupę pasjonatów canyoningu. W razie potrzeby ścieżkę można skrócić, idąc po utwardzonej drodze o małym natężeniu ruchu. Wszędzie są ładne widoki na okoliczne skaliste wzgórza i rzekę. Zaskoczyło nas, że mimo niewielkiej wysokości wszędzie rośnie sporo drzew, które częściowo zostały zastąpione przez gaje wysokich żółtych cilimników. W wielu miejscach na drzewach i krzewach widoczne są ślady pożarów. Zdajemy sobie sprawę, że Portugalczycy szczególnie lubią obfite spalanie gałęzi i resztek drewna podczas wycinki lasu i nie łamią sobie głowy żadnym szczególnym zabezpieczeniem. Nic więc dziwnego, że rok temu w Portugalii doszło do poważnych pożarów, w których zginęło ponad 60 osób. Po drodze mijamy całkowicie wypasane krowy i docieramy do doliny nad miejscowością Ermida, gdzie znajdują się ławki i spoglądająca w dolinę figura Matki Boskiej. Schodzimy do wioski i znajdujemy dobrze oznakowaną ścieżkę powrotną do doliny. Znów wszędzie widzimy lokalną specjalność – prowadzenie winnicy wysoko nad naszymi głowami. Wygodna ścieżka jest początkowo ponownie wyłożona kanałami wodnymi. Wody naprawdę nie brakuje, o czym niebawem świadczy fakt, że droga jest zalana wodą. W końcu pozostaje tylko strome, skaliste zejście do wioski, a za mostem wita nas miejscowy stary pasterz kóz i wzmacnia w nas przyjemne uczucie tego spokojnego, opuszczonego miejsca. Ostatniego dnia w drodze powrotnej do Porto przejdziemy kilka odcinków nadmorskiej drogi, gdzie intensywnie budowane są wygodne ścieżki dla pieszych i rowerzystów, pojedziemy zobaczyć kilka plaż i widoki na morze i wrócimy do lotnisko samochodem. Nasze obawy dotyczące długiej procedury zwrotu samochodu nagle zniknęły. Technik powiedział przed chwilą, że „masz ubezpieczenie na pełne ryzyko, ja nie muszę niczego przejmować”. W oczekiwaniu na samolot podsumowujemy nasze doświadczenia z Portugalii. Tak, spełnił nasze oczekiwania, nie jest egzotyczny, ale to stara, dobra, spokojna Europa. Ponadto obszar północny jest dotknięty turystyką masową tylko w niewielkim stopniu. Zaskoczeniem dla nas było jednak to, że portugalski naprawdę różni się od hiszpańskiego, a pogoda jest znacznie chłodniejsza niż w naszym kraju. Jeśli kiedyś wybierzemy się do Portugalii, chcielibyśmy ponownie spędzić kilka chwil w Porto, a następnie wyruszyć w górę rzeki Douro w słynnym regionie winiarskim. A potem udaj się gdzieś w głąb regionu Alentejo (czeski „region za rzeką Tag”), zajrzyj do biedniejszych obszarów, wciąż mało dotkniętych turystyką i pełnych gajów oliwnych i dębów korkowych.

Największą atrakcją miasta jest most Ponte Dom Luis

Brzegi rzeki Douro są zawsze pełne turystów i łodzi

Pomimo trudnego klimatu szlaki są zróżnicowane pod względem roślinności

Wiele możliwości wędrówek wzdłuż morza

Szlaki są dobrze oznakowane i utrzymane

Fortyfikacje zachowanego zamku

Starożytny most na rzece Lima, którego historia sięga czasów Cesarstwa Rzymskiego

Typowe lokalne spichlerze, które początkowo uważaliśmy za cmentarz. Jako najważniejsze budowle znajdowały się tuż pod zamkiem

Droga z wioski Ermida z powrotem do doliny. Winnice biegną wysoko nad ich głowami, a ścieżka jest wyłożona kanałami wodnymi.