Artykuł Plemię Hadza

Po trudnej wspinaczce na Kilimandżaro i safari, postanowiliśmy urozmaicić wizytę w Tanzanii, poznając lokalną kulturę. Odwiedziliśmy cztery plemiona ludzi, żyjących w sposób tradycyjny, a jednocześnie bardzo odmienny. Oprócz plemienia Masajów i dwóch różnych plemion Datoog znaliśmy również plemię Hadza.

Otrzymał imię Hadza od innego plemienia – Masajów iw luźnym tłumaczeniu oznacza „szanowany przeciwnik”. W najnowszej historii plemię Masajów toczyło wojnę z wieloma innymi (mniej licznymi) plemionami. Walki z ludem plemienia Hadza, w przeciwieństwie do innych, były dla nich niewiarygodnie trudne, mimo że Masajów było wielokrotnie więcej. Dzięki doświadczeniu łowieckiemu i znajomości łucznictwa Hadza był w stanie zadać ogromne straty Masajom, nawet w niewielkiej liczbie. Na zdjęciu Adenium – tzw. „Róża pustyni”. Łowcy używają jej soków jako trucizny do polowania na większe zwierzęta.

Język, którym posługują się Hadza jest bardzo ciekawy. Jest to język, który zawiera pewne dźwięki klekoczące i uderzające. Dla lepszego pomysłu polecam film „Gods Must Be Crazy” z 1989 roku, w którym jeden z głównych bohaterów, Xixo the Bushman, posługuje się dość podobnym językiem. Na zdjęciu marihuana, którą myśliwi Hadza palą praktycznie przez cały dzień.

Ciekawostką jest to, że w ogóle nie dbają o skórę i wrzucają całe zwierzę do ognia w całości – skóra po prostu się przypieka. Jedyną odciętą rzeczą był ogon.

Podczas toastowania panuje spokój, zakładają jointa, prostują strzały i wspólnie bawią się językiem.

Po uprzednim upieczeniu cyweta jeden z myśliwych wypatroszył go, wrzucił część organów z powrotem do ognia i powiesił mięso obok na gałęzi (prawdopodobnie później). Po chwili opiekania każdy z nich miał złapany kawałek zdobyczy. Oczywiście, że nam też zaproponowali i grzecznie jest nie odmawiać :-). Pieczona wątroba cyweta smakowała naprawdę wyśmienicie.

Od najmłodszych lat mężczyźni z plemienia Hadza polowali każdego ranka. To nie był wyjątek, więc poszliśmy z nimi na eksplorację terenu po imprezie. Ich tempo było niewiarygodne i mieliśmy coś do zrobienia, żeby nadążyć. Najlepszym łowcą tego ranka był dwunastoletni chłopiec, który jako pierwszy uderzył ptaka w drzewo. Tym razem starsi chłopcy mieli pecha.

Myśliwi uważają miód za najcenniejszy surowiec, jaki pozyskują z pszczół zagnieżdżonych w pniu baobabu. Najpierw musisz wyciąć dziurę w miękkim baobabie, a następnie pszczoły wypalą.

Jeśli siekiera nie jest zbyt skuteczna, za chwilę zamieni ją w dłuto i będzie dalej się toczyć.

Niestety tym razem to nie zadziałało, ponieważ pszczoły były zbyt głęboko w pniu. Mimo to chłopcy dostali kilka użądleń.

Hadzowie mają wiele wyjątków w Tanzanii, a jednym z nich jest polowanie. Nie mogą jednak łowić na przykład w parkach narodowych. Polują na prawie każde zwierzę, a jedynymi wyjątkami są węże i hieny. Węże nie polują, ponieważ uważają je za niebezpieczne i trujące. Z drugiej strony hieny, ponieważ dawniej pozostawiały zmarłych naturze, a hieny opiekowały się nimi najczęściej – nie uważają ich mięsa za czyste.

Hadzowie mieszkają nad jeziorem Eyasi i żyją w małych grupach liczących około 30 członków. Ich łączną liczbę szacuje się na zaledwie tysiąc, ale tylko około 400 z nich żyje tradycyjnym koczowniczym życiem łowców i zbieraczy. Co ciekawe, nie są genetycznie spokrewnieni z żadnymi innymi ludźmi. W przeciwieństwie do chat innych plemion (takich jak Masajów i Datoogas), ich chaty (ze względu na częste migracje) nie są odporne na deszcz i służą raczej jako tymczasowe schronienie. Często też korzystają z jaskiń.

Miłym zaskoczeniem jest to, że Hadzi nie próbują zarabiać na turystach (co jest naprawdę niezwykłe w Tanzanii). Lubią jednak przyjmować prezenty (na przykład groty strzał, które można zdobyć od kowali Datooga lub ubrania). W zamian przekazują coś osobnego (często ręcznie robioną biżuterię lub drewnianą fajkę).

Kobiety mają inne role niż mężczyźni. Dbają np. O znalezienie drewna na ognisko czy wykopanie korzeni.

Skosztowaliśmy też korzeni i są fantastyczne. Porównałbym je do słodkiego jabłka, a strukturę do marchewki.

Podobnie jak w innych kulturach, rozrywka obejmuje również taniec i śpiew.

Na zakończenie wizyty mieliśmy okazję spróbować strzelać z łuku do celu wykonanego z gałęzi baobabu. Początkowo siłę mierzyło 6 lokalnych myśliwców, ale trafił tylko jeden z nich. Zdecydowanie nie chciałem się wstydzić i czwartym celnym strzałem pokazałem miejscowym myśliwym odrobinę czeskiej jakości. :-)