Artikel De Hadza-stam

Na een uitdagende klim naar de Kilimanjaro en een safari, besloten we om een bezoek aan Tanzania wat spannender te maken door meer te weten te komen over de lokale cultuur. We bezochten vier volksstammen, die traditioneel en toch heel anders leefden. Naast de Masai-stam en twee verschillende Datoog-stammen kenden we ook de Hadza-stam.

Hij kreeg de naam Hadza van een andere stam – de Maasai en betekent vrij vertaald „gerespecteerde tegenstander“. In de recente geschiedenis is de Maasai-stam in oorlog geweest met vele andere (minder talrijke) stammen. De strijd met de mensen van de Hadza-stam was, in tegenstelling tot de anderen, ongelooflijk moeilijk voor hen, ook al waren er vele malen meer Maasai. Dankzij hun jachtervaring en hun kennis van boogschieten, kon Hadza enorme verliezen toebrengen aan de kant van de Maasai, zelfs in kleine aantallen. De foto toont Adenium – de zogenaamde „woestijnroos“. Jagers gebruiken het sap als gif om op grotere dieren te jagen.

De taal die Hadza-mensen spreken is erg interessant. Het is een taal die bepaalde kletterende en klapperende geluiden bevat. Voor een beter idee raad ik de film „Gods Must Be Crazy“ uit 1989 aan, waarin een van de hoofdpersonen, Xixo de Bosjesman, een taal gebruikt die veel op elkaar lijkt. Op de foto is cannabis te zien die Hadza-jagers praktisch de hele dag roken.

De interessante manier is dat ze helemaal niets om de huid geven en dat ze het hele dier in zijn geheel op het vuur gooien – de huid wordt gewoon geroosterd. Het enige wat afgesneden was, was de staart.

Tijdens het roosteren is er rust, ze zetten een joint, richten de pijlen recht en hebben plezier met hun taal.

Nadat de civetkat was voorgeroosterd, haalde een van de jagers hem eruit, gooide een deel van de organen terug op het vuur en hing het vlees vlakbij aan een tak (waarschijnlijk later). Na even te hebben geroosterd, had elk van hen een stuk prooi gevangen. Natuurlijk boden ze ons ook aan en het is beleefd om niet te weigeren :-). Geroosterde civetlever smaakte echt geweldig.

Mannen van de Hadza-stam jagen elke ochtend sinds ze jong waren. Dit was geen uitzondering, dus gingen we na het feest met hen mee om het terrein te verkennen. Hun tempo was ongelooflijk en we hadden iets te doen om bij te blijven. De meest succesvolle jager die ochtend was een twaalfjarige jongen die als eerste een vogel in een boom raakte. De oudere jongens hadden dit keer pech.

Jagers beschouwen honing als de meest waardevolle grondstof die ze verkrijgen van bijen die in een baobabstam zijn genesteld. Eerst moet je een gat in de zachte baobab snijden en dan roken de bijen eruit.

Als de bijl niet erg effectief is, veranderen ze hem in een oogwenk in een beitel en blijven ze rollen.

Helaas lukte het deze keer niet omdat de bijen te diep in de stam zaten. Toch kregen de jongens een paar steken.

De Hadza's kennen veel uitzonderingen in Tanzania, en een daarvan is de jacht. Ze mogen echter niet vissen in bijvoorbeeld nationale parken. Ze jagen op bijna elk dier en de enige uitzonderingen zijn slangen en hyena's. Slangen jagen niet omdat ze ze gevaarlijk en giftig vinden. Hyena's, aan de andere kant, omdat ze in het verleden de doden aan de natuur hebben overgelaten, en hyena's zorgden het vaakst voor hen – ze beschouwen hun vlees niet als schoon.

De Hadz leven rond Lake Eyasi en leven in kleine groepen van ongeveer 30 leden. Hun totale aantal wordt geschat op slechts duizend, maar slechts ongeveer 400 van hen leiden dit traditionele nomadische leven van jagers en verzamelaars. Interessant is dat ze niet genetisch verwant zijn aan andere mensen. In tegenstelling tot hutten van andere stammen (zoals de Maasai en Datoogas) zijn hun hutten (vanwege frequente migratie) niet regenbestendig en dienen ze meer als tijdelijk onderkomen. Ze gebruiken ook vaak grotten.

Een aangename verrassing is dat de Hadz niet proberen geld te verdienen aan toeristen (wat echt ongebruikelijk is in Tanzania). Ze accepteren echter graag geschenken (bijvoorbeeld pijlpunten, die kunnen worden verkregen bij Datooga-smeden of kleding). In ruil daarvoor doneren ze iets aparts (vaak een handgemaakt sieraad of een houten pijp).

Vrouwen hebben andere rollen dan mannen. Ze zorgen bijvoorbeeld voor het vinden van hout voor vuur of het uitgraven van wortels.

We hebben ook de wortels geproefd en ze zijn fantastisch. Ik zou ze vergelijken met een zoete appel en een structuur met een wortel.

Net als in andere culturen omvat entertainment ook dansen en zingen.

Aan het einde van het bezoek hadden we de mogelijkheid om te boogschieten op een doel gemaakt van een baobabtak. In eerste instantie werd de kracht gemeten door 6 lokale jagers, maar slechts één van hen raakte. Ik wilde me absoluut niet schamen en met het vierde goed gemikte schot liet ik de lokale jagers een stukje Tsjechische kwaliteit zien. :-)